71 737 37 22
Nieudzielenie pomocy osobie znajdującej się w bezpośrednim zagrożeniu życia lub zdrowia to w świetle polskiego prawa przestępstwo. Co za tym idzie – za takie postępowanie przewidziane są w polskim Kodeksie karnym poważne konsekwencje. Jakie? Czy istnieją jakiekolwiek okoliczności, które usprawiedliwiałyby nieudzielenie pomocy drugiej osobie? Wyjaśniamy!
Nieudzielenie pomocy – co mówi Kodeks karny?
Nieudzielenie pomocy definiuje art. 162 Kodeksu karnego. Jego treść prezentuje się następująco:
§ 1.
Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2.
Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
Kiedy więc mamy obowiązek udzielić pomocy?
Tak naprawdę zawsze, jeśli tylko możemy to zrobić bez narażenia siebie lub innych na niebezpieczeństwo. Kodeks karny nie ogranicza obowiązku ratowania życia lub zdrowia jedynie do osób zawodowo zobligowanych do niesienia pomocy — jak ratownicy czy personel medyczny. Każdy z nas jest do tego tak samo zobligowany. Co za tym idzie – brak udzielenia pomocy w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia danej osoby skutkuje odpowiedzialnością karną.
Aby ta ostatnia zaistniała ważne jest jednak spełnienie następujących przesłanek:
- nieudzielenie pomocy nastąpiło w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia innej osoby,
- pomoc mogła być udzielona bez narażenia siebie lub kogokolwiek innego,
- zaniechanie udzielenia pomocy było świadome,
- udzielenie pomocy nie wiązało się z koniecznością poddania poszkodowanego zabiegowi lekarskiemu,
- nieudzielenie pomocy odbyło się w warunkach, w których niemożliwa była niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
Co grozi za nieudzielenie pomocy?
Zgodnie z art. 162 § 1 Kodeksu karnego, za nieudzielenie pomocy grozi kara pozbawienia wolności do lat 3. Warto tu podkreślić, że takie sankcje mają na celu podkreślenie wagi obowiązku moralnego i prawnego, jaki spoczywa na każdym z nas. Ponadto należy wspomnieć, że w przypadku, gdy po nieudzieleniu pomocy dana osoba zmarła lub doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, sąd może uwzględnić ten fakt przy ogłaszaniu wyroku, ale jednocześnie osoba nieudzielająca pomocy nie odpowiada za sam skutek zdarzenia, które doprowadziło do zaistnienia sytuacji zagrażającej życiu i zdrowiu poszkodowanego.
Na czym może polegać udzielenie pomocy?
Udzielenie pomocy w rozumieniu art. 162 Kodeksu karnego nie jest tożsame z podejmowaniem czynności medycznych czy profesjonalnej interwencji ratowniczej. Wystarczające jest podjęcie takich działań, które obiektywnie mogą zwiększyć szansę uratowania życia lub zdrowia osoby znajdującej się w niebezpieczeństwie. W praktyce może to oznaczać zarówno wykonanie podstawowych czynności pierwszej pomocy — jak zabezpieczenie miejsca zdarzenia, ułożenie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej czy tamowanie krwotoku — jak i wezwanie służb ratunkowych pod numer alarmowy 112. Znaczenie ma zatem nie poziom specjalistycznej wiedzy ratującego, ale fakt podjęcia jakiegokolwiek realnego działania, które w danej sytuacji mogło przyczynić się do ochrony życia lub zdrowia.
Sprawdź także: Obowiązek naprawienia szkody – czym jest?
Wyjątki od odpowiedzialności nieudzielenia pomocy
Nieudzielenie pomocy nie zawsze jest uznawane za naruszenie prawa. Jak zostało już wspomniane – wyjątkiem jest chociażby sytuacja, gdy życie lub zdrowie poszkodowanej osoby można uratować jedynie poprzez przeprowadzenie zabiegu lekarskiego. Ponadto za okoliczność łagodzącą uznaje się również nieudzielenie pomocy w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej. Mówiąc wprost – jeśli na miejscu zdarzenia są już odpowiednie służby ratunkowe, obywatel nie ma już obowiązku samodzielnie podejmować jakichkolwiek działań.
Czy można ubiegać się o odszkodowanie za nieudzielenie pomocy?
Choć art. 162 Kodeksu karnego reguluje przede wszystkim odpowiedzialność karną za zaniechanie udzielenia pomocy, w określonych sytuacjach możliwe jest również dochodzenie roszczeń na gruncie prawa cywilnego. Jeżeli brak reakcji osoby trzeciej doprowadził do powstania szkody majątkowej lub niemajątkowej — na przykład pogorszenia stanu zdrowia, wydłużenia procesu leczenia czy zwiększenia cierpienia — poszkodowany lub jego bliscy mogą wystąpić z powództwem o odszkodowanie bądź zadośćuczynienie. W takich sprawach konieczne jest jednak wykazanie związku przyczynowego pomiędzy zaniechaniem a negatywnymi konsekwencjami, co w praktyce wymaga wsparcia dowodowego oraz opinii biegłych. Z tego względu dochodzenie odszkodowania za nieudzielenie pomocy ma charakter wyjątkowy i zwykle towarzyszy odpowiedzialności karnej sprawcy.
Pomoc prawna w sprawach o nieudzielenie pomocy
Postępowania dotyczące nieudzielenia pomocy należą do spraw wymagających wnikliwej oceny prawnej. Odpowiedzialność karna za tego rodzaju czyn może mieć istotne konsekwencje dla osoby oskarżonej, a z kolei dla poszkodowanego wiązać się z koniecznością udowodnienia szkody i związku przyczynowego. W takich sytuacjach wsparcie profesjonalnego pełnomocnika procesowego jest nieocenione. Prawnik specjalizujący się w prawie karnym pomoże w ocenie zgromadzonego materiału dowodowego, przygotowaniu odpowiedniej strategii procesowej oraz reprezentacji przed sądem. Z kolei dla osób poszkodowanych prawnik może wskazać możliwe ścieżki dochodzenia odszkodowania bądź zadośćuczynienia w postępowaniu karnym lub cywilnym. Skorzystanie z pomocy doświadczonej kancelarii pozwala zminimalizować ryzyko błędów i zwiększa szanse na korzystne rozstrzygnięcie sprawy.
Jeśli potrzebują profesjonalnej pomocy prawnej – zapraszamy do kontaktu.
Kancelaria prawna Wrocław Sobota Jachira
Aktualności
