Naruszenie dóbr osobistych – na czym polega?

o tym zjawisku usłyszeć w przekazach medialnych. Dziś wiele osób utożsamia je z hejtem w sieci, o którym mówi się powszechnie i z którym próbuje się walczyć. Czym jednak tak naprawdę jest naruszenie dóbr osobistych? Czym się objawia? Jakie szkody wyrządza? Co może zrobić osoba, która uznała, że jej dobra osobiste zostały naruszone? Odpowiadamy!

Na wstępie należałoby wyjaśnić, czym w ogóle są dobra osobiste. Zdefiniowanie ich nie jest tak proste, jak może się początkowo wydawać. W polskim prawie nie znajdziemy jednoznacznego opisu dóbr osobistych. Artykuł 23. Kodeksu cywilnego zawiera jedynie przykładowe wyliczenia tego rodzaju dóbr objętych specjalną ochroną. Należą do nich zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Wszystkie wymienione znajdują się pod ochroną prawa cywilnego bez względu na to, co o ich ochronie mówią inne przepisy obowiązującego prawa.

Na czym polega naruszenie dóbr osobistych?

Teoretycznie za naruszenie dóbr osobistych należałoby uznać wszystkie działania, które zostały wymierzone w wyżej wymienione, chronione przez kodeks cywilny dobra. Nie jest to jednak do końca prawda. Aby bowiem takie działanie zostało faktycznie w ten sposób sklasyfikowane, musi wystąpić w nim element bezprawności. Mówiąc inaczej – dana czynność musi sama w sobie być niezgodna z prawem czy zasadami współżycia społecznego. To bardzo ważne, gdyż w niektórych przypadkach pewne zachowania mogą uderzać w dobra osobiste konkretnej osoby, ale będą zasługiwać na prawne usprawiedliwienie. Przykładem takiej sytuacji będzie naruszenie dóbr osobistych poprzedzone zgodą osoby, której te dobra teoretycznie sią narusza, na przeprowadzenie takich czynności.

Drugim ważnym elementem jest obiektywność. Na sprawę rzekomego naruszenia dóbr należy zawsze spojrzeć z perspektywy osoby postronnej. Niestety, kwestia naruszenia dóbr osobistych może często ulec nadinterpretacji. Ludzie różnią się poziomem wrażliwości na niektóre zjawiska. Nierzadko bywa, że niektóre zachowania są mylnie oceniane przez rzekome ofiary właśnie jako naruszenie dóbr, choć z perspektywy osoby trzeciej (przeciętnego, racjonalnego i rozsądnego odbiorcy) wcale nie byłyby tak odbierane. Dlatego ważne jest, by każdą taką sprawę oceniać całkowicie obiektywnie.

Sprawdź: Odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie – co warto wiedzieć?

Przykłady naruszenia dóbr osobistych

Przykładem naruszenia dóbr osobistych może być opublikowane czyjegoś wizerunku bez jego zgody lub rozpowszechnianie nieprawdziwych opinii/informacji o danej osobie, które ją dyskredytują i narażają na utratę zaufania publicznego. Przykładów naruszenia dóbr osobistych można wymienić bardzo dużo. Zalicza się do tego np. bezprawne czytanie czyjejś korespondencji, uniemożliwienie prowadzenia działalności artystycznej itp.

Co grozi za naruszenie dóbr osobistych?

Kodeks cywilny przewiduje odpowiednie środki prawne przysługujące osobie, której dobra osobiste zostały naruszone. Przede wszystkim jest to możliwość żądania zaniechania działań skutkujących naruszeniem lub zagrożeniem dobra osobistego. Ponadto osoba pokrzywdzona ma prawo żądać od osoby, która naruszyła jej dobra osobiste wykonania czynności, które pozwolą usunąć skutki tego naruszenia. Nie wolno zapominać, że naruszenie dóbr osobistych wiąże się z ryzykiem poniesienia konsekwencji w postaci uiszczenia zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Do tego dochodzi odpowiedzialność odszkodowawcza.

Gdzie zgłosić naruszenie dóbr osobistych?

W przypadku naruszenia dóbr osobistych, w pierwszej kolejności powinno się wezwać daną osobę do zaniechania takim działaniom i ewentualnie do usunięcia skutków tych naruszeń. Jeśli to okaże się niewystarczające, wówczas konieczne jest wkroczenie na ścieżkę sądową. Naruszenie dóbr osobistych nie jest ścigane z urzędu. Osoba poszkodowana sama wystąpić z powództwem i złożyć pozew. Ten powinien zawierać informacje o tym, kto dopuścił się naruszenia dóbr osobistych, kto w sprawie jest ofiarą, które dobra zostały naruszone i jakiego zadośćuczynienia żąda osoba składająca pozew (ewentualnie jak wysoka powinna być zapłata na cele społeczne i kto powinien tę kwotę otrzymać).

Zgodnie z art. 17 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego sprawa o ochronę dóbr osobistych, jako sprawa o prawa niemajątkowe, należy do właściwości rzeczowej sądów okręgowych. Miejscowo właściwy jest sąd miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego , ale powództwo można również wytoczyć przed sąd, w którego okręgu działał sprawca lub przed sąd, w którego okręgu to działanie spowodowało zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego. Mając na uwadze fakt, że w dzisiejszych czasach naruszenie dóbr osobistych odbywa się za pośrednictwem internetu, w takiej sytuacji sprawę należy skierować do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby powoda.

Sprawy dotyczące naruszenia dóbr osobistych nie należą do łatwych. Konieczne za każdym razem jest udowodnienie, że do takiego zjawiska faktycznie doszło. Na powodzie spoczywa obowiązek zgromadzenia odpowiedniego materiału dowodowego. Z drugiej strony – w przypadku takich spraw obowiązuje zasada domniemania bezprawności, tzn. pozwany musi udowodnić, że jego działanie nie było niezgodne z prawem.

W sprawach o naruszenie dóbr osobistych nieoceniona może okazać się pomoc prawnika. Kancelaria prawna Wrocław Sobota Jachira oferuje pełne wsparcie prawne także w przypadku tego rodzaju postępowań. Zapewniamy kompleksową obsługę na każdym etapie, pomagamy sporządzić pozew, oceniamy realne szanse na wygranie sprawy, gromadzimy niezbędne dowody i dokumentację, reprezentujemy klientów przed sądem.

Jeśli potrzebują Państwo wsparcia doświadczonego prawnika w sprawie o naruszenie dóbr osobistych – zapraszamy do kontaktu.

Sprawdź także: Odszkodowanie za straty moralne – kiedy przysługuje?