71 737 37 22
Umowa o pracę na czas nieokreślony stanowi największy gwarant stabilności zatrudnienia spośród wszystkich dokumentów regulujących stosunek pracy między daną firmą lub instytucją a konkretnym pracownikiem. Z różnych względów jednak pracodawcy nie decydują się od razu na zaproponowanie tego rodzaju kontaktu. Zamiast niego oferowana jest często umowa o pracę na czas określony. Aby uniknąć nadużyć z jej wykorzystaniem, wprowadzono specjalny limit umów tego rodzaju, jakie można zaproponować jednej osobie w danym miejscu zatrudnienia. O jakim ograniczeniu mowa?
Umowa o pracę na czas nieokreślony stanowi w polskim prawie pracy najbardziej stabilną formę zatrudnienia, gwarantującą pracownikowi najszerszą ochronę przed zwolnieniem, w tym m.in. konieczność uzasadnienia wypowiedzenia oraz obowiązek konsultacji związkowej w przypadku osób objętych ochroną. Z kolei umowa o pracę na czas określony, choć w znacznej mierze zrównana pod względem uprawnień pracowniczych z umową bezterminową, daje pracodawcy większą elastyczność – nie wymaga wskazywania przyczyny zakończenia współpracy i z góry zakłada jej kres w ustalonym terminie. To właśnie ta elastyczność sprawia, że wielu pracodawców decyduje się początkowo na zawieranie umów terminowych: pozwalają one zweryfikować kompetencje i dopasowanie pracownika do organizacji, ograniczają ryzyko związane z koniecznością prowadzenia sformalizowanych procedur przy ewentualnym rozwiązaniu stosunku pracy, a także ułatwiają dostosowanie poziomu zatrudnienia do zmieniających się warunków rynkowych.
Limit umów o pracę na czas określony – ile wynosi?
Co jednak istotne – umowa o pracę na czas określony nie może być wykorzystywana jako zamiennik dla umów bezterminowych w sytuacji, gdy chce się zatrzymać w firmie lub instytucji danego pracownika na stałe. Innymi słowy – obowiązujący w Polsce Kodeks pracy nie zezwala zatrudniać kogokolwiek w oparciu o umowy czasowe, które są przedłużane np. co rok w nieskończoność. Ustawodawca wprowadził na tym gruncie pewne limity.
I tak – zgodnie z art. 25¹ Kodeksu pracy – umowa o pracę na czas określony między tym samym pracodawcą a pracownikiem może trwać maksymalnie 33 miesiące, a liczba tego rodzaju kontraktów nie może przekroczyć trzech. Każda umowa ponad ten limit wiąże się z automatycznym przekształceniem zatrudnienia w umowę na czas nieokreślony – następuje to odpowiednio z dniem zawarcia czwartej umowy lub od dnia przypadającego po upływie 33 miesięcy zatrudnienia na podstawie umów terminowych.
Także przedłużenie okresu obowiązywania umowy o pracę na czas określony, dokonane w trakcie jej trwania, traktowane jest jako zawarcie nowej umowy terminowej i wlicza się do obu wskazanych limitów. Nie dotyczy to jednak zmian uzgodnionych za porozumieniem stron w odniesieniu do innych warunków zatrudnienia, takich jak wysokość wynagrodzenia czy miejsce wykonywania pracy – te modyfikacje nie powodują skutku w postaci zawarcia kolejnej umowy.
Czy przerwa między kolejnymi umowami o pracę na czas określony u jednego pracodawcy ma znaczenie?
Nie – jeśli osoba zostaje ponownie zatrudniona u tego samego pracodawcy na mocy umowy o pracę na czas określony, to nie ma znaczenia, ile czasu trwała przerwa między wykonaniem poprzedniego kontraktu a podpisaniem nowego. Limity wciąż obowiązują.
Jednocześnie umowy o pracę na czas określony nie sumują się, jeśli dotyczą zatrudnienia u różnych pracodawców. Przedstawione limity dotyczą jedynie relacji pomiędzy tym samym pracodawcą i tym samym pracownikiem. Każdy stosunek pracy liczony jest odrębnie.
Zobacz także: Przykłady mobbingu w pracy – na jakie zachowania należy zwrócić szczególną uwagę?
Czy do limitów zaliczają się też umowy o dzieło lub umowy na zastępstwo?
Do limitów wskazanych w Kodeksie pracy zaliczają się wyłącznie umowy o pracę na czas określony. Umowy cywilnoprawne – takie jak umowa o dzieło czy umowa zlecenia – w ogóle nie podlegają tym regulacjom, ponieważ nie są umowami o pracę.
Z kolei umowa na zastępstwo, choć formalnie jest rodzajem umowy o pracę na czas określony, została przez ustawodawcę wyraźnie wyłączona z limitów 33 miesięcy i 3 umów. Oznacza to, że zawieranie kolejnych umów na zastępstwo nie powoduje automatycznego przekształcenia stosunku pracy w umowę na czas nieokreślony.
Umowa o pracę na czas określony a wypowiedzenie
Okres wypowiedzenia w przypadku umowy o pracę na czas określony liczy się na takich samych zasadach, jak przy umowie na czas nieokreślony. Obowiązują tu jednolite reguły z art. 36 Kodeksu pracy, uzależnione wyłącznie od stażu pracy u danego pracodawcy.
Wygląda to następująco:
- 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc – jeżeli zatrudnienie trwało co najmniej 6 miesięcy,
- 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Sprawdź: Czy pracodawca może zmusić pracownika do nadgodzin?
Pracodawca nie chce dać umowy o pracę na czas nieokreślony mimo przekroczenia limitu. Co zrobić?
Jeżeli pracodawca, mimo przekroczenia ustawowych limitów (33 miesięcy lub trzech umów), nadal zawiera z pracownikiem umowę na czas określony, w świetle prawa taka umowa i tak automatycznie przekształca się w umowę o pracę na czas nieokreślony. To oznacza, że formalne zapisy nie mają znaczenia – liczy się faktyczny stan zatrudnienia i przepisy Kodeksu pracy.
W takiej sytuacji pracownik ma kilka możliwości działania:
- Pisemne wezwanie pracodawcy – można zwrócić się do pracodawcy o sprostowanie treści umowy i potwierdzenie na piśmie, że stosunek pracy jest bezterminowy.
- Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) – pracownik może zgłosić naruszenie prawa pracy, a inspektor może nakazać pracodawcy dostosowanie umowy do przepisów.
- Droga sądowa – w razie sporu pracownik może wystąpić do sądu pracy z żądaniem ustalenia, że zatrudnienie ma charakter umowy na czas nieokreślony.
Co istotne, sądy w takich sprawach stoją po stronie pracownika, bo przepisy w tym zakresie są jednoznaczne i mają charakter ochronny.
Limity umów na czas określony to ważny mechanizm chroniący stabilność zatrudnienia. Jeśli mają Państwo wątpliwości, czy Państwa umowa została zawarta zgodnie z przepisami, lub potrzebują Państwo wsparcia w sporze z pracodawcą, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.
Kancelaria prawna Sobota Jachira – Radca prawny Wrocław
Aktualności
