Przedawnienie roszczeń z końcem roku – ostatni moment na działanie

Koniec roku to nie tylko czas bilansów i planów na kolejny okres rozliczeniowy, ale również moment, w którym wiele roszczeń ulega przedawnieniu. Dla przedsiębiorców oznacza to ryzyko nieodwracalnej utraty możliwości dochodzenia należnych środków, nawet tych dobrze udokumentowanych i oczywistych.

Warto więc dokładnie przeanalizować wszystkie należności, sprawdzić terminy ich wymagalności oraz podjąć działania zabezpieczające interesy firmy przed skutkami przedawnienia.

1. Dlaczego grudzień jest tak ważny?

Zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi 6 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata. Jest to termin ogólny, istnieje bowiem szereg kategorii roszczeń, które przedawniają się w terminie krótszym, np. roszczenia z umowy sprzedaży czy też z umowy zlecenia przedawniają się w terminie 2-letnim.

Co istotne, jeśli koniec terminu przypada w trakcie roku, przedawnienie następuje dopiero z końcem roku kalendarzowego (ale tylko jeśli termin przedawnienia wynosi co najmniej 2 lata). To właśnie dlatego 31 grudnia jest graniczną datą, po której wiele roszczeń przestaje być skutecznie dochodzonych. Kluczowa dla ustalenia biegu przedawnienia wierzytelności jest data jej wymagalności, bo to właśnie od tego momentu zaczyna biec termin.

2. Jakie roszczenia najczęściej się przedawniają?

Przedawnieniu mogą ulec m.in.:

• niezapłacone faktury za dostawy towarów,
• roszczenia z tytułu najmu, dzierżawy lub leasingu,
• należności z tytułu umów o dzieło lub zlecenie,
• a także roszczenia regresowe (np. między współdłużnikami).

3. Jak przerwać bieg przedawnienia?

W celu zabezpieczenia swoich wierzytelności przed przedawnieniem należy podjąć działania zmierzające do przerwania lub zawieszenia  jego biegu.

Do najczęstszych sposobów przerwania biegu należą:

• wniesienie pozwu do sądu,
• wszczęcie mediacji,
• uznanie roszczenia przez dłużnika (np. poprzez pisemne oświadczenie).

Z kolei wniosek o zawezwanie do próby ugodowej zawiesza bieg przedawnienia do czasu jego rozpoznania przez sąd.

Każda z tych czynności może uratować przedawniające się roszczenie, nawet jeśli nie dojdzie do natychmiastowego rozstrzygnięcia sporu.

4. Co warto zrobić już teraz?

Aby nie stracić należnych środków rekomendujemy:

1. Przeprowadzenie audytu roszczeń – w szczególności warto przejrzeć niezapłacone i przeterminowane faktury.
2. Identyfikacja zobowiązań, które wkrótce mogą się przedawnić.
3. Zabezpieczenie dowodów – e-maile, potwierdzenia dostaw, raporty wykonania usług – mogą mieć kluczowe znaczenie, gdy sprawa trafi na drogę sądową.
4. Konsultacja z kancelarią prawną – w wielu przypadkach konieczne jest szybkie wniesienie do sądu pozwu lub zawezwania do próby ugodowej.

5. Dlaczego warto działać teraz, a nie w grudniu?

Praktyka pokazuje, że zwlekanie z podjęciem stosownych działań na ostatnią chwilę może uniemożliwić podjęcie stosownych działań. Koniec roku to czas świątecznych urlopów i podsumowań, co powoduje, że kancelarie są przeciążone. Czas potrzebny na przygotowanie dokumentów i podjęcie działań procesowych może okazać się zbyt krótki.

Dlatego listopad to idealny moment, by z wyprzedzeniem zadbać o ochronę swoich interesów.

6. Podsumowanie: z końcem roku tracisz realne pieniądze

Przedawnienie nie oznacza, że dług wygasa, oznacza jedynie, że wierzyciel traci możliwość przymusowego egzekwowania swoich praw.

Dlatego każdy przedsiębiorca powinien potraktować ostatnie tygodnie roku jako okres kontrolny i sprawdzić, czy jego należności nie są zagrożone.
Działanie w porę pozwoli nie tylko zachować możliwość dochodzenia roszczeń, ale też uniknąć niepotrzebnych strat finansowych w nowym roku.

Warto zapamiętać

• Większość roszczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą przedawnia się po 3 latach, a termin przedawnienia upływa z końcem roku.
• 31 grudnia to ostatni dzień, by przerwać lub zawiesić bieg przedawnienia.
• Wystarczy jedno skuteczne działanie, np. pozew, mediacja lub wniosek o zawezwanie do próby ugodowej.
• Zaniedbanie tej kwestii może kosztować firmę utratę pieniędzy.

Jeśli chcą Państwo sprawdzić, czy Państwa roszczenia nie ulegną przedawnieniu z końcem roku, prosimy o kontakt z kancelarią – pomożemy przeanalizować dokumenty i podjąć skuteczne działania zabezpieczające.

Artykuł autorstwa: r. pr. Łukasz Musiał

W razie pytań, a także pomysłów tematów na kolejne wydania Newsletter’a zapraszamy do kontaktu:

[email protected]