Kłopotliwe pamiątki z wakacji – muszle, drewniane figurki, nalewki, buty, a nawet piasek z plaży!

Wakacyjne pamiątki mogą przywieźć nie tylko wspomnienia i uśmiechy, ale także… poważne kłopoty. Zanim zdecydujesz się na zakup egzotycznego suweniru, warto sprawdzić, czy jego przewóz nie narusza prawa – zarówno międzynarodowego, jak i lokalnych przepisów celnych. Niektóre rośliny, zwierzęta czy wyroby z nich wykonane objęte są ścisłą ochroną, a ich wwożenie do Polski bez odpowiednich dokumentów może skutkować surowymi karami. O czym pamiętać, by pamiątka z podróży nie zamieniła się w problem? Odpowiadamy!

Z wakacji za granicą oprócz wspomnień i wypoczętej głowy oraz ciała przywozimy ze sobą różne przedmioty jako pamiątki. W tym celu często udajemy się do różnych sklepów z pamiątkami i zaopatrujemy się w miej­scowe souveniry dla naszych bliskich lub też dla nas samych. Przed wyborem pamiątek warto jednak wiedzieć czy przewóz ich jest zgodny z prawem.

Uwaga na pamiątki pochodzenia roślinnego i zwierzęcego!

Szczególnie należy zwrócić uwagę na pamiątki, które przywozimy z krajów z poza terytorium Unii Europejskiej i w tym celu przed ich zakupem zapoznać się z Konwencją z Waszyngtonu z dnia 3 marca 1973 r. o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzę­tami i roślinami gatunków zagrożo­nych wyginięciem, która znana jest także pod nazwą Konwencji Waszyngtońskiej lub CITES.

Przepisy w/w Konwencji Waszyngtońskiej wymieniają 34 tysiące gatunków roślin i zwierząt, które znajdują się pod szczególną, ścisłą ochroną. Z wyszczególnieniem roślin i zwierząt w konwencji wiąże się fakt, że nie można przewozić przedmiotów wykonanych z tychże właśnie gatunków, które znajdują się pod ścisłą ochroną. Nielegalne jest zatem przewożenie do kraju przedmiotów wykona­nych z zagrożonych roślin czy ze skóry dzikich gatunków zwierząt tj. krokodyli, niedźwiedzi czy wilków. Przywóz lub wywóz takich okazów jest zabroniony, chyba że osoba, która je przewozi posiada odpowiednie zezwolenia lub świadectwa – tzw. CITES.

Poniżej przedstawiamy listę przedmiotów/ pamiątek, których nie wolno legalnie wwozić do Polski z zagranicy.

Wyroby pochodzenia zwierzęcego:

• Kość słoniowa, róg nosorożca: Słonie i nosorożce to gatunki zagrożone wyginięciem, a  handel ich częściami jest surowo zabroniony.
• Skóra dzikich zwierząt: Pamiętaj, że pasek, torebka czy buty ze skóry krokodyla, węża, wilka, niedźwiedzia czy innych dzikich zwierząt mogą pochodzić z nielegal­nego źródła.
• Koralowce i muszle: Te żywe organizmy i ich fragmenty są niezbędne dla zdrowia raf koralowych. Zbieranie ich może niszczyć te ekosystemy.
• Wyroby ze skorup żółwi morskich: Żółwie morskie są gatunkami zagrożo­nymi, a handel ich produktami jest zabroniony.

Rośliny i zwierzęta:

• Egzotyczne rośliny i zwierzęta: Niektóre gatunki roślin i zwierząt mogą być objęte zakazem wywozu z kraju, do którego podróżujesz. Upewnij się, że przed zakupem znasz lokalne przepisy.
• Żywe zwierzęta: Transport dzikich zwierząt jest stresujący i może być dla nich niebezpieczny. Pamiętaj, że zwie­rzęta domowe również podlegają określonym regulacjom przy przewozie przez granice.

Oprócz powyższej listy, zawsze warto sprawdzić ograniczenia celne kraju, z którego wracamy. Informacje te można znaleźć na stronach internetowych ambasad lub konsulatów.

Pamiętać należy, że przywożąc pamiątki z wakacji, bierzemy odpowiedzialność za to, co kupujemy. Wybierajmy zatem świadomie i nie przyczyniajmy się do niszczenia środo­wiska naturalnego lub nielegalnego handlu.

Zamiast kupować kontrowersyjne pamiątki, rozważmy lokalne rękodzieła, zdjęcia lub pyszne przysmaki, które nie tylko będą stanowić miłą pamiątkę z podróży, ale również będą wsparciem dla lokalnej społeczno­ści.

Artefakty historyczne, diamenty, piasek z plaży… lokalne regulacje

Z wakacji nie można przywozić wielu pamiątek, które mogą być nielegalne lub szkodliwe dla środowiska. Należy zwrócić uwagę także na to, że w wielu krajach występują lokalne regulacje prawne, które precyzują jakich rzeczy nie wolno przewozić. Zachęcamy zatem aby każdorazowo upewnić się w kraju, do którego podróżujemy czy zakupiona przez nas rzecz może być swobodnie wwieziona na Polski.

Mając na uwadze najczęściej wybierane kierunki podróży przedstawiamy listę zabronio­nych przedmiotów w poszczegól­nych krajach:

• TURCJA: Z Turcji nie można wywozić przedmiotów starszych niż 100 lat, minerałów, podróbek popularnych marek oraz pewnych ilości kawy i herbaty.
• WŁOCHY: Włochy zabraniają zabiera­nia piasku z włoskich plaż, zwłaszcza z wysp.
• AFRYKA: Z Afryki nie wolno wywo­zić diamentów nieoszlifowanych, pamiątek wykonanych z kości słonio­wej lub innych zwierząt oraz wyrobów galanteryjnych wykonanych ze skóry bez odpowiedniego certyfikatu.
• AZJA: W Azji, różne kraje mają różne obostrzenia, np. w Indiach nie można wywozić srebra i złota (poza przedmio­tami osobistego użytku), w Tajlandii przemyt wizerunku Buddy jest zabroniony.

Jaka grozi kara za przewożenie pamiątek niezgodne z przepisami?

Przewożenie, niezgodnie z przepisami, przez granicę UE okazów, które należą do gatunków zagrożonych wyginięciem jest przestęp­stwem – na mocy art. 128 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92 poz. 880 z późn. zm.).

Grozi za to kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Przepisy dopuszczają pewne odstępstwa i wyjątki od ogólnych zasad, ale ich zastosowanie wymaga dokładnej analizy konkret­nego przypadku.

Szczegółowe informacje można uzyskać w:

1. Ministerstwie Środowiska – Departament Ochrony Przyrody,
2. Izbach Administracji Skarbowej – koordynatorzy ds. CITES,
3. Ministerstwie Finansów – Departament Ceł.

Przepisy prawne

Przepisy dot. przewozu przez granicę UE znajdują się w:

1. rozporządzeniu Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi,
2. rozporządzeniu Komisji (WE) Nr 865/2006 z dnia 4 maja 2006 r. ustanawiającym przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 339/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi,
3. rozporządzeniu Komisji (UE) Nr 2019/2117 z dnia 29 listopada 2019 r. zmieniającym rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi – lista gatunków zagrożonych wyginięciem.

Przepisy krajowe i karne, które regulują postanowienia przepisów UE:

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92,poz. 880 z późn. zm.)

Autor: dr Agnieszka Lewek, adwokat

Powyższy artykuł jest częścią „Wakacyjnego Niezbędnika Prawnego 2025”. 

Znajdziesz w nim aż dwanaście praktycznych artykułów, napisanych przez naszych prawników z myślą o różnych aspektach letnich wyjazdów:

• Estera Raczycka, radca prawny, podpowiada, jakie prawa przysługują pracownikowi na urlopie – i jak zadbać, by nie wrócić z niego z problemami,
• Przemysław Sobiesiak, adwokat i kierownik działu Prawa Nowych Technologii, przestrzega przed zagrożeniami w cyfrowym świecie – od darmowego Wi-Fi po pułapki płatności mobilnych,
• Justyna Kisała, aplikant adwokacki, w dwóch osobnych tekstach wyjaśnia: jakie prawa przysługują dziecku na wakacjach oraz kto odpowiada za szkody wyrządzone przez naszą pociechę,
• Zuzanna Żołud, prawnik, omawia, jak przygotować się na wakacje z naszym czteronożnym członkiem rodziny – psem czy kotem, od dokumentów po wybór przewoźnika,
• Aleksandra Mielcarek, radca prawny, rozwiewa wątpliwości wokół wakacyjnych zakupów – co możemy przywieźć z zagranicy, nie płacąc cła, VAT-u czy akcyzy,
• dr Agnieszka Lewek, adwokat, ostrzega przed „kłopotliwymi pamiątkami” – takimi jak muszle, figurki, nalewki czy… piasek z plaży,
• Natalia Arcimowicz, adwokat, analizuje, kto ponosi odpowiedzialność za wypadek na wakacjach z biurem podróży – i jak skutecznie dochodzić swoich roszczeń,
• Karolina Szdzuj, aplikant adwokacki, radzi co zrobić, jeśli pociąg się spóźni albo nie przyjedzie,
• Olga Dec, adwokat i Marta Pietrzyk-Wudzińska, radca prawny radzą co zrobić, gdy biuro podróży nie wywiązuje się z umowy lub ogłasza upadłość,
• Magdalena Michoń, aplikant radcowski, pisze o tym co można zrobić, gdy linia lotnicza odwołuje lot lub ogłasza upadłość.

Każdy z tych tematów został opracowany z myślą o praktycznych sytuacjach, które mogą przydarzyć się każdemu z nas – bo wakacje to czas relaksu, ale i nieoczekiwanych zdarzeń.

Pobierz cały niezbędnik, kliknij:

POBIERZ