71 737 37 22
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 9 października 2025 r. w sprawie C-80/24 przesądza, że unijne przepisy nie stoją na przeszkodzie przeniesieniu przez konsumenta roszczeń wynikających z sankcji kredytu darmowego na rzecz podmiotów niebędących konsumentami. TSUE uznał również, że sądy krajowe nie mają obowiązku z urzędu badać ważności umów cesji, jeśli nie są one przedmiotem sporu. Orzeczenie to może znacząco ograniczyć argumentację banków w sporach o SKD i wzmocnić pozycję firm skupujących wierzytelności oraz samych konsumentów. Komentuje nasz ekspert – radca prawny Mateusz Brembor.
Kancelaria Sobota Jachira reprezentuje kredytobiorców przeciw bankom od 2016 roku. Początkowo były to sprawy związane z kredytem waloryzowanym do waluty obcej, w tym głównie franka szwajcarskiego (CHF). W ciągu niespełna 10 lat zyskaliśmy pozycję jednego w liderów w Polsce uzyskując około 6.000 korzystnych wyroków na rzecz naszych Klientów i przyczyniając się do zmiany prawa europejskiego i krajowego. Dziś, poza sprawami frakowymi, walczymy w imieniu kredytobiorców WIBOR-wych i walczących o sprawiedliwość w ramach SKD. Dlatego na bieżąco śledzimy zmiany prawne związane z kredytami.
Treść i znaczenie wyroku TSUE w sprawie C-80/24
W dniu 9 października 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie o sygn. akt: C-80/24 orzekł, iż dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumenckich oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG z dnia 23 kwietnia 2008 r. (Dz.Urz.UE.L Nr 133, str. 66) nie stoi na przeszkodzie, by konsument przeniósł swoje uprawnienia na rzecz osoby trzeciej niebędącej konsumentem, a dyrektywa 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.Urz.UE.L Nr 95, str. 29) nie zobowiązuje sądu krajowego do badania z urzędu postanowień umowy cesji, gdy ta nie jest przedmiotem sporu w postępowaniu głównym, toczącym się z udziałem przedsiębiorców.
Prawo konsumenta do swobodnego przeniesienia wierzytelności
Trybunał potwierdził tym samym, iż konsumentowi przysługuje prawo do zbycia przysługującej mu wierzytelności związanej z sankcją kredytu darmowego (SKD) i nie można mu tego prawa w żaden sposób ograniczać. Sąd krajowy nie ma, zdaniem Trybunału, uprawnienia do podważania umowy cesji wierzytelności, skoro sam konsument nie dąży do jej zakwestionowania, a bez jego wiedzy i zaangażowania w proces nie można tego dokonywać w postępowaniu, w którym nie jest on jedną ze stron procesu.
Konsekwencje dla banków i praktyki sądowej
Bankom odpadł więc kolejny argument w sporach dotyczących tzw. Sankcji Kredytu Darmowego do kwestionowania roszczeń związanych z naruszeniem przez banki obowiązków informacyjnych wynikających z ustawy o kredycie konsumenckim.
Stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w praktyce oznacza, że sądy krajowe powinny zaprzestać badania umów cesji wierzytelności w sporach pomiędzy spółkami skupującymi wierzytelności konsumentów dotyczących Sankcji Kredytu Darmowego a bankami. Jednakże, biorąc pod uwagę dotychczasową praktykę orzeczniczą polskich sądów, okoliczności dotyczące ważności umowy cesji będą brane nadal pod uwagę przez niektóre składy sędziowskie tym bardziej, iż orzecznictwo w tej materii nie jest ugruntowane i nie wypracowało dotychczas spójnego stanowiska.
Ochrona konsumenta jako kluczowy element orzeczenia
Trybunał podkreślił, że jeśli w procesie dojdzie do badania ważności umowy cesji wierzytelności, sąd krajowy powinien zbadać kwestię wpływu uznania umowy cesji za nieważną na ryzyko pokrzywdzenia konsumenta – kredytobiorcy takim rozstrzygnięciem. Co znamienne, Trybunał wskazał jednocześnie, iż jego zdaniem, w razie ustalenia nieważności umowy cesji wierzytelności przez sąd, ryzyko pokrzywdzenia konsumenta tego rodzaju orzeczeniem jest realne. Jak bowiem wynika z motywu 44 wyroku Trybunału, zakwestionowanie umowy cesji przez sąd, może szkodzić skutecznej ochronie konsumenta, który zostałby pozbawiony części swojej wierzytelności, którą zamierzał uzyskać dokonując cesji wierzytelności, nie mając jednocześnie prawa wyrażenia swojego stanowiska w tym względzie, ponieważ nie jest i nie był stroną postępowania głównego. Zachodzi więc sytuacja, w której konsument byłby zmuszany do rezygnacji z części swojego roszczenia bądź samodzielnego ponoszenia kosztów i ryzyka walki w sądzie.
Znaczenie wyroku dla polskiego orzecznictwa
Wyrok Trybunału wydany w sprawie o sygn. akt: C-80/24 może istotnie wpłynąć na orzecznictwo sądów polskich w kwestii dopuszczalności cesji wierzytelności w sprawach Sankcji Kredytu Darmowego. Co prawda, Trybunał wskazał, iż to do sądu krajowego będzie należeć ocena, w jakim stopniu umowa cesji jest ważna i analiza skuteczności nabycia wierzytelności przez firmy je skupujące od konsumentów, to jednak biorąc pod uwagę cele ochronne dyrektywy 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.Urz.UE.L Nr 95, str. 29), wydaje się, że bez wyrażenia stanowiska konsumenta, który nie zakwestionuje zapisów umownych dotyczących samej cesji wierzytelności, sąd krajowy nie będzie władny do podważania skuteczności nabycia wierzytelności przez firmy windykacyjne.
Co dalej z Sankcją Kredytu Darmowego?
Wyrok ma więc istotne znaczenie dla rynku i firm skupujących wierzytelności od konsumentów jak i samych konsumentów. Przypomnieć należy, iż w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej czekają na rozstrzygnięcie również inne pytania dotyczące Sankcji Kredytu Darmowego zadane przez polskie sądy, m. in. w postępowaniu toczącym się pod sygn. akt: C-600/24, które dotyczy cesji wierzytelności, czy też w sprawie C-566/24. Na wyrok TSUE oczekuje m. in. Sąd Najwyższy, który nie udzielił odpowiedzi na zagadnienia prawne dotyczące Sankcji Kredytu Darmowego w sprawie o sygn. akt: III CZP 15/25, czekając na rozstrzygnięcie Trybunału. Rozstrzygnięcie przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kluczowych problemów dotyczących Sankcji Kredytu Darmowego spodziewane jest w 2026 roku.
Dowiedz się więcej o Sankcji Kredytu Darmowego i sprawdź w czym możemy Ci pomóc:
Aktualności
