Opieka naprzemienna – kiedy może być zastosowana? Co warto wiedzieć? 

Jedną z najtrudniejszych do rozwiązania kwestii  podczas rozwodu stanowi osiągnięcie porozumienia odnośnie sprawowania opieki nad dziećmi rozstających się małżonków. Sprawy tego rodzaju  niemal zawsze budzą wiele emocji. Istnieje kilka możliwości wyjścia z takich sytuacji. Jedną z nich stanowi tzw. opieka naprzemienna. Na czym polega?  Kiedy może być zastosowana?

Pojęcie opieki naprzemiennej pojawia się w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. (Dz. U. 2016 poz.195) o pomocy państwa w wychowaniu dzieci oraz ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. 2003 nr 228 poz. 2255). Co jednak ciekawe – nigdzie nie znajdziemy oficjalnej definicji tego sposobu sprawowania pieczy nad małoletnim. To od lat kwestia nieuregulowana. O wpisanie do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego definicji opieki naprzemiennej postuluje chociażby Rzecznik Praw Obywatelskich oraz różnego rodzaju organizacje. Taki zabieg wprowadziłby większy porządek prawny i mógłby przyczynić się do złagodzenia sytuacji konfliktowych między rozwodzącymi się rodzicami.

Sprawdź: Ograniczenie władzy rodzicielskiej – co oznacza?

Opieka naprzemienna – co to takiego?

Jak wskazuje sama nazwa – opieka naprzemienna to forma sprawowania pieczy nad dzieckiem przez oboje rodziców w sposób naprzemienny w równych okresach. Małoletni przebywa (mieszka) w takim układzie tyle samo czasu zarówno u matki, jak i u ojca. O tym, jak długi jest to czas, decyduje sąd. W praktyce wygląda to tak, że dziecko mieszka z jednym rodzicem np. przez 14 dni, po czym przeprowadza się do drugiego rodzica na taki sam okres.

Opieka naprzemienna – kiedy się ją stosuje?

Sąd decydując o tym, jak rozwodzący się rodzice będą sprawować opiekę nad własnym dzieckiem, bierze przede wszystkim pod uwagę jego dobro. Naprzemienna piecza zasądzana jest głównie wtedy, gdy między rodzicami nie występują poważne konflikty, które mogłyby negatywnie wpłynąć na wychowanie potomka w takiej formie w przyszłości. Opieka naprzemienna najkorzystniej sprawdza się w sytuacjach, gdy rodzice małoletniego mieszkają blisko siebie (najlepiej w tej samej miejscowości), gdyż nie będzie to w żaden sposób kolidowało z uczęszczaniem dziecka do konkretnej placówki oświatowej.  Ważne jest także to, że przy opiece naprzemiennej jeden i drugi rodzic powinien mieć warunki do tego, by w jego miejscu zamieszkania mogło mieszkać dziecko.

O sprawowaniu pieczy nad małoletnim w formie naprzemiennej decyduje sąd, ale można też ten rodzaj opieki wypracować poprzez osiągnięcie porozumienia między rozwodzącymi się małżonkami. Zdarza się, że taki sposób wykonania władzy rodzicielskiej wynika z ugody będącej efektem interwencji mediatora. 

Jakie są zalety opieki naprzemiennej?

Opieka naprzemienna przynosi wiele korzyści zarówno dla dzieci, jak i dla rodziców, tworząc zrównoważone i wsparciem nasycone środowisko rodzinne. Jedną z głównych zalet tego podejścia jest utrzymanie silnego związku dziecka zarówno z matką, jak i ojcem. Mimo skomplikowania sytuacji rodzinnej poprzez podjęcie decyzji o rozwodzie, zasądzenie takiej formy sprawowania pieczy nad małoletnim daje szanse na to, by relacje potomka z każdym z rodziców utrzymane pozostały pozytywne i by wspierały jego dalszy rozwój. Ponadto taka forma opieki nad dzieckiem zmniejsza ryzyko pogorszenia się relacji z rodziną któregoś z rodziców, np. z dziadkami.

Warto podkreślić, że opieka naprzemienna umożliwia równomierne dzielenie się obowiązkami między rodzicami. To sprawia, że zarówno matka, jak i ojciec mogą aktywnie uczestniczyć w życiu dziecka, co przyczynia się do harmonijnego rozwoju więzi rodzinnej. Elastyczność harmonogramu to kolejna korzyść tego modelu, dając rodzicom możliwość dostosowania planu do swoich indywidualnych potrzeb i zobowiązań.

Zobacz także: Ustalenie ojcostwa – jak wygląda procedura?

Opieka naprzemienna – co trzeba wiedzieć?

Opieka naprzemienna możliwa jest tylko wtedy, gdy rodzice małoletniego posiadają pełną władzę rodzicielską.

Taka forma sprawowania pieczy nad dzieckiem jest dość elastyczna, co oznacza, że dopuszcza się do tego, by dziecko przebywało u jednego z rodziców dłużej niż u drugiego (np. dwa tygodnie u ojca, tydzień u mamy). Podczas pobytu małoletniego u danego rodzica, drugi z nich zachowuje pełne prawo do kontaktów z dzieckiem.

W opiece naprzemiennej sporna często wydaje się kwestia alimentów. Przy tym rozwiązaniu rodzice równomiernie partycypują w kosztach utrzymania dziecka. Ponosi je więc ten, u kogo w danej chwili przebywa potomek. Obowiązek alimentacyjny w tym przypadku nie jest obligatoryjny. Może zostać zniesiony np. w sytuacji, gdy stopa życiowa obojga rodziców znajduje się na podobnym poziomie i gdy matka oraz ojciec będą w równym stopniu łożyć na utrzymanie potomka. Sąd może jednak podtrzymać obowiązek płacenia alimentów na zamożniejszym małżonku. W takiej sytuacji pod uwagę zawsze brane jest dobro dziecka, jego indywidualne potrzeby oraz możliwości zarobkowe każdego z rodziców.

W takim układzie każdemu z rodziców przysługuje także świadczenie „500 plus”, przemianowane od 2024 na „800 plus”. Najczęściej praktykuje się zasadę dzielenia przyznanej przez państwo zapomogi po połowie.

Potrzebujesz pomocy w sprawach z zakresu prawa rodzinnego? Zapraszamy kontaktu z naszą Kancelarią!

Zapraszamy do kontaktu.

biuro@sobotajachira.pl

71 737 37 22 Kancelaria prawna Sobota Jachira – Radca prawny Wrocław

Przeczytaj również: Nazwisko dziecka po rozwodzie – czy ulega zmianie?