To było arcyciekawe spotkanie na żywo! Eksperci z Kancelarii Sobota Jachira zaprezentowali bardzo praktyczne informacje związane z kredytami we frankach. Od ciekawych przykładów wyroków przez ugody, upadłość Getin Banku, czy „ustawę frankową”, po orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) i Sądu Najwyższego (SN). Na końcu nie zabrakło pytań od uczestników. Teraz nagranie z webinarium można obejrzeć na kanale Youtube Kancelarii i zadać dodatkowe pytania lub skomentować.

Piątkowy wieczór 8 grudnia 2023 r. wiele osób zdecydowało się spędzić przed komputerem i wziąć udział w darmowym webinarze zorganizowanym przez Sobota Jachira Kancelaria Prawna. Była to nie lada gratka dla osób posiadających kredyt we frankach szwajcarskich. Eksperci – adwokat dr Jędrzej Jachira i adwokat Dominika Wilczyńska-Gaj, poruszyli najważniejsze kwestie związane z tymi kredytami, ale również odpowiadali na żywo na pytania uczestników. Tematyka webinaru była szeroka i objęła wszystkie najważniejsze aspekty związane z kredytami frankowymi, które dotykały nie tylko klientów indywidualnych, ale również przedsiębiorców, w świetle wydarzeń mijającego roku.

– Zależało nam przede wszystkim na praktycznym aspekcie webinarium. Dlatego kierowaliśmy je nie tylko do, które posiadają kredyty hipoteczne we frankach i są w trakcie egzekwowania swoich praw przed sądem. Przygotowywaliśmy je również z myślą o osobach, które wciąż się wahają czy jest jeszcze sens rozpoczęcia batalii z bankiem. Szanowni Państwo, warto! Powiem więcej, dotyczy to nie tylko osób z kredytami we frankach, ale również w innych walutach, jak euro, dolary, jeny chińskie a nawet złotówki. Wystarczy skontaktować się z naszą Kancelarią, a my bezpłatnie sprawdzimy umowę i ocenimy możliwości – mówi adwokat dr Jędrzej Jachira, wspólnik w Kancelarii Sobota Jachira.

Piątkowe spotkanie na żywo rozpoczęło się od wypowiedzi przedstawicielki Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu, które objęło patronat nad wydarzeniem. Justyna Opoka podkreśliła, że Stowarzyszenie jako organizacja NGO walczy przede wszystkim o bezpieczeństwo klientów polskich banków, że organizacja udziela bezpłatnych porad prawnych, organizuje i uczestniczy w webinarach oraz spotkaniach stacjonarnych, których celem jest edukacja konsumentów i walka o ich prawa.

W dalszej części eksperci Kancelarii, omówili kilka spośród najciekawszych wyroków, które Kancelaria uzyskała dla swoich Klientów w mijającym roku, najnowsze orzecznictwo TSUE, wygrane z bankiem o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału i waloryzację kapitału, kwestie związane z ugodami, upadłość Getin Banku, zagadnienie waloryzacji świadczeń należnych konsumentom, ustawę frankową i negatywne wyroki Sądu Najwyższego w sprawie Frankowiczów.

Nagranie można obejrzeć na kanale Youtube i profilu Facebook.

Najciekawsze wyroki 2023

Kancelaria Sobota Jachira to jeden z liderów na polskim rynku kancelarii frankowych. Doświadczenie jej wspólników sięga roku 2017. Dotychczas jej przedstawiciele uzyskali dla swoich klientów ponad 1.700 korzystnych wyroków – klienci są całkowicie rozliczeni z bankiem lub w trakcie rozliczania.

O doświadczeniu i determinacji prawników z Kancelarii może świadczyć wygranie sprawy dla swoich Klientów nawet przed Sądem Najwyższym. Wyrokiem z dnia 29.09.2023 r. Sąd Najwyższy uwzględnił argumentację Kancelarii co do konieczności zasądzenia w wyroku sądu na rzecz konsumentów wszystkich kwot dochodzonych w sprawie z tytułu nieważności umowy kredytu – niezależnie od tego, czy suma ta przewyższa kapitał kredytu, jaki niegdyś udostępnił konsumentowi bank (teoria dwóch kondykcji). Z powodu wadliwej interpretacji przepisów, Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy z uwzględnieniem słusznej argumentacji Kancelarii.

Kolejny przykład to wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17.10.2023 r., który był jednym z pierwszych w Polsce, prawomocnym oddaleniem roszczenia banku (tu: mBank) o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału kredytu i sądową waloryzację świadczenia.

– Przepisy dotyczące klauzul abuzywnych odnoszą się wprost do konsumentów, czyli osób, które zawarły umowę kredytu z bankiem dla celów prywatnych, niezwiązanych bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową. Istnieje jednak argumentacja prawna umożliwiająca dochodzenie nieważności umów frankowych również przez przedsiębiorców. Orzecznictwo polskich sądów coraz częściej obejmuje ochronę również przedsiębiorców pokrzywdzonych działaniem banków w związku z kredytami w walutach obcych.  Przykładem może być wyrok z 6 października br., który w sprawie naszego Klienta wydał Sąd Okręgowy w Warszawie unieważniając umowę kredytu przedsiębiorcy oraz wcześniej zawartą ugodę z bankiem i zasądzając od banku 100%  żądanych przez nas– przekonuje adwokat Dominika Wilczyńska-Gaj z Kancelarii Sobota Jachira.

Warto również przytoczyć przykład przełomowego wyroku z końca 2022 r. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21.10.2022 r. nie jest konieczny udział wszystkich kredytobiorców w procesie sądowym, aby Sąd mógł stwierdzić nieważność umowy. Tym samym sąd uwzględnił apelację Kancelarii. Słuszność stanowiska i argumentacji Kancelarii potwierdziły tegoroczne orzeczenia Sądu Najwyższego wydane po raz pierwszy co do tego zagadnienia.

Orzecznictwo TSUE w praktyce

W mijającym roku zapadło kilka wyroków w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej o dużym znaczeniu dla polskich kredytobiorców. Najważniejszym jest ten z 15 czerwca w sprawie C-520/21, który odpowiedział na pytanie prejudycjalneSądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie. Chodziło o ustalenie, czy w razie nieważności umowy kredytu, oprócz obowiązku zwrócenia kapitału kredytu i zapłaconych rat, strony mogą się domagać jakichkolwiek innych świadczeń. Trybunał stwierdził, że żądanie przez instytucję kredytową (bank) od konsumenta tego rodzaju świadczeń jest jednoznacznie niezgodne z dyrektywą unijną 93/13. Jednocześnie nie wyklucza takiego rodzaju roszczeń po stronie poszkodowanego kredytobiorcy, w zależności od prawa krajowego. W efekcie zauważyliśmy dwa trendy w działaniach banków. Po pierwsze, banki zmieniają powództwa dochodząc zamiast lub jednocześnie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, również tzw. świadczenia waloryzacyjnego, mimo że wyrok TSUE dotyczył również roszczenia waloryzacyjnego banku i je wykluczył. Po drugie, banki obawiają się roszczeń waloryzacyjnych ze strony klientów coraz częściej proponują ugody, w których oczekują się zrzeczenia tego rodzaju roszczenia przez kredytobiorcę.

Innym ważnym wyrokiem TSUE w tym roku był ten ogłoszony kilka dni temu, 7 grudnia w sprawie mBank, C-140/22. Trybunał potwierdził wskazywaną przez Kancelarię w każdej prowadzonej przez nas sprawie argumentację, że polskie sądy nie muszą, a wręcz nie mogą żądać od frankowiczów składania specjalnych oświadczeń o świadomości skutków unieważnienia przez sąd umowy kredytu, w którym konsumenci zarazem wyrażają wyraźną zgodę na unieważnienie umowy. Mamy nadzieję, że pozytywnym efektem wyroku będzie rezygnacja przez sądy z realizowania procedury odbierania tego rodzaju oświadczeń i przyspieszenia rozpoznawania spraw.  Z tym zagadnieniem łączy się także kwestia daty początkowej naliczania odsetek na rzecz konsumenta, który wystąpił do sądu przeciwko bankowi – skoro bowiem nie ma uzasadnienia pobieranie od konsumentów wspomnianych oświadczeń, niezasadne jest również przyznawanie odsetek dopiero od dnia złożenia tego oświadczenia.

W tym tygodniu, 14 grudnia, oczekujemy kolejnego wyroku TSUE dotyczącego frankowiczów. To sprawa o sygnaturze C-28/22, w której Sąd Okręgowy w Warszawie zadał 5 pytań prejudycjalnych. Dotyczą one przede wszystkim roszczeń banku o zwrot kapitału i termin liczenia ich przedawnień. Czy i tym razem TSUE osądzi na rzecz konsumentów? Zobaczymy.

Pozew od banku to nie koniec świata

Wśród klientów Kancelarii Sobota Jachira są osoby, które zostały pozwane przez bank o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. To strategia banków po przegranych sprawach o unieważnienie kredytu hipotecznego lub nawet w trakcie trwania procesów. Można pomyśleć, że takie działanie ma uzasadnienie, bo przecież bank pożyczył pieniądze i należy mu się z tego tytułu wynagrodzenie. W rzeczywistości banki próbują w ten sposób uzyskać dodatkową korzyść ponownie kosztem konsumenta. Na koncie naszej kancelarii jest jedno z pierwszych w Polsce prawomocne oddalenie roszczeń banku (tu: mBank) w II instancji o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału kredytu i sądową waloryzację świadczenia.

Jednak jeszcze wiele spraw czeka na prawomocne zakończenie w sądzie, a nawet wciąż zdążają się pozwy banków w stosunku do swoich klientów. W takiej sytuacji należy zwrócić się do doświadczonych w tej kwestii prawników o pomoc.

Uwaga ugoda

Kiedy pojawiły się pierwsze pozwy konsumentów przeciwko bankom, nie było mowy o żadnych ugodach ze strony tych ostatnich. Dziś coraz chętniej podejmują próby pozasądowego porozumienia, nawet po złożonej apelacji. Można nawet rzec, że niektóre z nich prześcigają się w liczbie ofert ugód na jednego klienta. Łatwo się domyślić, że pierwsza oferta banku znacząco różni się od ostatniej, zwykle czwartej, a nawet piątej. Kredytobiorca powinien zachować szczególną ostrożność przy ocenie otrzymanej propozycji ugodowej – większość z nich niestety nie jest korzystna w porównywalnym stopniu, jak sądowe unieważnienie umowy.

Przed podpisaniem ugody z bankiem warto skonsultować się z prawnikiem, ponieważ poza warunkami finansowymi banki chętnie sięgają w nich po dodatkowe zapisy, które mogą w przyszłości ograniczać Państwa korzyści i uprawnienia.

Należy też pamiętać, że każda korzyść z ugody jest opodatkowana  podatkiem dochodowym w wysokości 19%. Zwolnienie z tego podatku jest możliwe jednorazowo, gdy konsument oświadczy, że środki z kredytu zostały przeznaczone na własny cel mieszkalny.

Upadłość Getin Bank 

Ogłoszenie upadłości Getin Bank w dniu 20 lipca 2023 r. to niewątpliwie jedno z najważniejszych wydarzeń mijającego roku. Dla frankowiczów również, ponieważ był to jeden z banków, które udzielały najwięcej kredytów hipotecznych we frankach szwajcarskich na podstawie umów z klauzulami abuzywnymi. Co więc ze sprawami frankowymi, które były w toku? W zakresie roszczeń pieniężnych – o zapłatę, zostały zawieszone, a wierzytelności zgłoszone syndykowi. W zakresie roszczeń niepieniężnych – o ustalenie nieważności umowy, sprawy sądowe powinny być prowadzone dalej. Wyrok unieważniający umowę kredytową daje szansę konsumentowi na wykreślenie hipoteki, w pełni legalne zaprzestanie płatności rat i ponad wszelką wątpliwość udowadnia zasadność roszczenia o zapłatę.

Kancelaria Sobota Jachira nie pozostawiła klientów Getin Banku bez pomocy. W ich imieniu zostały m.in. zgłoszone wierzytelności do syndyka oraz złożone oświadczenia o potrąceniu należnych rat z kwotą wypłaconego kapitału kredytu. Trudno w to uwierzyć, ale dokonaliśmy ok. 900 zgłoszeń na długo przed upływem ustawowego terminu 30 dni! Co, jeśli ktoś nie zdążył zainicjować procesu w terminie?

– Zachęcamy do przesłania umowy do analizy i kontaktu. W naszej ocenie jest możliwość wystąpienia na drogę sądową w celu wykreślenia hipoteki związanej takim nieważnym kredytem zaciągniętym w banku Getin i takie postępowania są już w toku – dodaje adwokat dr Jędrzej Jachira wspólnik w Kancelarii Sobota Jachira.

Waloryzacja – komu się należy?

Lawinę zapytań klientów o możliwość waloryzacji świadczenia od banku uruchomił wyrok TSUE z 15 czerwca br. Niewątpliwie będzie to jeden z gorętszych tematów przyszłego, 2024 roku.

W ocenie naszej Kancelarii istnieją argumenty za tym, aby po unieważnieniu umowy kredytu konsument mógł dochodzić od banku „wyrównania” na skutek zmiany siły nabywczej. Pewne ograniczenia mogą jednak powstać po stronie konsumenta, który zawarł ugodę z bankiem, ponieważ zawiera ona najprawdopodobniej zrzeczenie się wszelkich roszczeń wykraczających poza zwrot spłat w kwocie nominalnej.

Jeśli chodzi o mierniki waloryzacji, pod uwagę mogą być brane: odsetki ustawowe, poziom inflacji, średnie oprocentowanie depozytów (lokat) czy rentowność obligacji skarbowych.

Zachęcamy do obserwowania działań Kancelarii – mamy nadzieję, że już niedługo będziemy mogli pochwalić się pierwszymi sukcesami w tym zakresie.

Dla kogo i kiedy „ustawa frankowa”

Od dłuższego czasu mówi się w przestrzeni medialnej o „konieczności uregulowania spraw frankowych przez ustawodawcę”. To głównie głos lobby bankowego, które nęci klientów opcją uniknięcia sprawy sądowej i uzyskania korzyści z porozumienia, a z drugiej strony – straszy rząd załamaniem sektora bankowego i pogłębieniem kryzysu gospodarczego. Jaka jest prawda? Banki przekonują, że ustawa wprowadzająca procedury rozliczeń z bankiem zamiast procesu sądowego lub jako alternatywa, to najlepsze wyjście. Rozmowy dotyczyły więc przekształcenia umów frankowych w złotówkowe wg kursu średniego NBP lub przeliczenia całej umowy po jednym stałym kursie z dnia uruchomienia kredytu . Takie rozwiązanie byłoby mniej korzystne dla Frankowiczów niż unieważnienie umowy w sądzie, ale banki uzyskałyby spore oszczędności. Jednakże uregulowanie odgórnie całą ustawą spraw frankowych poprzez narzucenie opisanych wyżej modyfikacji tych umów wprowadziłoby sporo zamieszania względem tych konsumentów, którzy już zainicjowali proces sądowy lub nawet uzyskali już prawomocne unieważnienie umowy. 

Należy również zwrócić uwagę, że zapowiedzi różnych ugrupowań politycznych przed wyborami parlamentarnymi 15.10.2023 r. koncentrowały się na pomysłach dotyczących usprawnień procesów sądowych, skrócenia czasu ich trwania.

Mając na względzie powyższe – właśnie takiego kierunku należy się spodziewać w najbliższej przyszłości ze strony ustawodawcy.

Wypadki przy pracy SN

Duże poruszenie wywołały trzy wyroki Sądu Najwyższego z 19.09.2023 r.  Niemal natychmiast znalazły się w mowach końcowych pełnomocników banków. Sąd Najwyższy wyraził bowiem pogląd, że na skutek wyeliminowania klauzul abuzywnych z umowy, umowa nie upada i nie jest nieważna, a należy jedynie w miejsce kursu bankowego zastosować kurs NBP. Taka interpretacja wywołała również sensację w mediach powodując poruszenie i mnóstwo obaw ze strony frankowiczów. Jednak należy uspokoić zainteresowanych, że stanowisko wyrażone w tych wyrokach stanowi absolutnie odosobniony przypadek i jest wbrew ukształtowanemu orzecznictwu krajowemu i TSUE. Dodatkowo, nasza Kancelaria nie odnotowała, aby wyrok ten wpłynął na zmianę dominującego kierunku orzeczniczego w Polsce, wręcz nazywany jest „ekscesem orzeczniczym”. Co ważniejsze, zaledwie 3 dni później TSUE ogłosił kolejny wyrok – 21.09.2023 r. C 139/22, który potwierdził upadek całej umowy na skutek wyeliminowania klauzul waloryzacyjnych niezgodnych z prawem. Potwierdził to też wyrok TSUE z 07.12.2023.

LINK do webinaru na YT: Frankowe podsumowanie roku 2023 – Kancelaria Sobota Jachira (youtube.com)